σιωπηλός

-ή, -ό / σιωπηλός, -ή, -όν, ΝΜΑ

1. αυτός που δεν μιλά, που τηρεί σιωπή, σιγηλός

2. αυτός που δεν μιλά πολύ, που δεν αγαπά τη φλυαρία, λιγομίλητος

νεοελλ.

φρ. α) «σιωπηλή μετάλλαξη»

βιολ. μετάλλαξη που δεν μεταβάλλει τη λειτουργία τού γονιδίου και δεν έχει καμιά επίδραση στον φαινότυπο

β) «σιωπηλό εμπόριο»

εθνολ. εξειδικευμένη μορφή ανταλλαγής αγαθών κατά την οποία οι εμπορευόμενοι δεν έρχονται σε άμεση επαφή μεταξύ τους και τα ανταλλασσόμενα προϊόντα αφήνονται σε ορισμένο σημείο από όπου τα παραλαμβάνουν οι ενδιαφερόμενοι

αρχ.

1. (για πράγματα) αυτός που δεν εκβάλλει κανέναν ήχο («σιωπηλήν κίθαριν», Καλλ.)

2. (για τη θάλασσα) ήσυχος, ατάραχος («σιωπηλὴ θάλασσα», Γαλ.)

3. το ουδ. ως ουσ. τὸ σιωπηλόν

α) η συνήθεια τού να είναι κανείς σιωπηλός

β) κάλυμμα, σκέπασμα

4. παροιμ. φρ. «σιωπηλότερος ἔσομαι τῶν Πυθαγόρᾳ τελεσθέντων» — λεγόταν επειδή, σύμφωνα με την παράδοση, η διδασκαλία τού Πυθαγόρα αποτελούνταν από διάφορους βαθμούς μυήσεων, με πρώτο και κατώτερο την εκμάθηση τής σιωπής (λεξ. Σούδα).

επίρρ...

σιωπηλώς / σιωπηλῶς ΝΜΑ, και σιωπηλά Ν

με σιωπή.

[ΕΤΥΜΟΛ. < σιωπή + επίθημα -ηλός (πρβλ. απατ-ηλός, νοσ-ηλός)].